Teravih:Sözlükte rahatlatmak, dinlendirmek anlamındaki terviha kelimesinin çoğulu olan teravih Ramazan ayına mahsus olmak üzere yatsı namazından sonra kılınan namazı ifade eder.İhyaü leyali Ramazan (ramazan gecelerinin ihyası) diye anılan bu namaza dört rekatta bir dinlenme amacıyla biraz oturulduğundan (terviha) teravih denmiştir. Zaman içinde, her bir tervihayı oturup dinlenmek yerine zikir ve salavatlarla süslendirilmiştir. Resul-i Ekrem bizzat teravih namazını kıldığı gibi, “Ramazan ayına inanarak ve sevabını Allah’tan bekleyerek ihya eden kimsenin geçmiş günahları bağışlanır” hadisiyle (Buha ri,Salatüt-teravih) bilhassa gece ibadetleri ve teravih namazı kastedilmiştir. Bu tür hadislerden hareketle İslam alimleri, teravih namazının erkek ve kadın her Müslüman için sünnet olduğu konusunda görüş birliğindedir.Bu namaz müekked sünnettir. Orucun değil Ramazan ayının sünneti olduğundan oruç tutamayanlar da bu namazı kılar.
Teravih namazını başlangıçta cemaate bizzat kıldıran Hz. Peygamber ümmetinin yükünü arttıra bileceği düşüncesiyle bu uygulamadan vazgeçmiştir. Onun bu namazı iki veya üç gün mescidde kıldırdığı, cemaatin gittikçe çoğaldığını görünce mescide çıkmadığı ve bunu Allah ’ın farz kılabileceği endişesiyle yaptığını söylediği rivayet edilir. (Buha ri,Teheccüd 5)Teravih namazının peygamberliğinin son yılında kılınmaya başlandığı rivayet edilmektedir.
Teravihin tek başına kılınmasına Hz Ebu Bekir döneminde devam edilmiştir. Bu uygulamanın camide meydana getirdiği dağınıklığı,artık farz kılınma ihtimali bulunmadığını ve Resul-i Ekrem’in konuyla ilgili sözünden çıkan anlamı dikkate alan Hz. Ömer h. 14 (m.635) yılında Übey b.Kab'dan cemaate teravih namazı kıldırmasını istemiş ve bu uygulama günümüze kadar sürmüştür.Teravih namazının rekat sayısıyla ilgili sekiz, on, on altı, yirmi, otuz altı, otuz sekiz, kırk gibi sayılar ileri sürülmüştür. İslam alimlerin çoğunluğu,Hz.Peygamberin vitir dahil yirmi üç rekat namaz kıldığı yolundaki rivayetten (Beyhaki II.496) ve sahabe uygulamasından hareketle teravihin yirmi rekat olduğu görüşü benimsenmiştir.Teravih namazının mendup namazlar kategorisin de yer aldığı ve bu tür namazların en az iki olmak üzere rekat sayısında bir üst sınırın bulunmadığı dikkate alınırsa bu tür farklı görüşlerin konunun özüne ilişkin olmadığıdır.
Rivayetlerden teravihin Ramazan gecelerini ihya faaliyetlerinden birini teşkil ettiği ve Hz.Peygamberin rekat sayısından çok o geceyi ihya etmeye ve özellikle kıraatin,rüku ve secdenin uzun tutulmasına önem verdiği anlaşılmaktadır. Resulüllahın kıldırdığı teravih namazlarından birini anlatan Ebû Zer el- Gıfari,onun namazı neredeyse sahura kadar uzattığı söylenir.Amellerin en faziletlisine dair bir soruyu;“Kıyamı uzun olan namaz" diye cevaplamasıdır.Teravih namazını cemaatle kılmak sünnettir ve daha faziletlidir. Diğer taraftan Hanefilere göre bu namazın cemaatle kılınması Sünnet-i kifaye sayıldığından bir bölge halkı teravihi cemaatle kılmayı bütünüyle terk ederse,topluma yönelik sünneti terk sebebiyle günah işlemiş olur. Nafile namazları evde kılmayı tavsiye eden hadis teravihle değil teheccüd namazı ile ilgilidir.
Hz. Peygamber’in sünnetinde gece namazlarının ikişer rekat kılınması uygulaması öne çıktığından fakihler teravih namazının her iki rekatta bir selam verilerek kılınmasının fazileti konusunda görüş birliği içindedir.Teravih namazında Ramazan boyunca bir hatim yapılması kuvvetli sünnetlerindendir.
Hz.Peygamber ve sahabe döneminde bu namaz oldukça uzun bir kıraatle eda edilirken tarihi süreç içerisinde insanlara zahmet vermeme kuralından hareketle uzun okumadan vazgeçilmiş,cemaati çoğaltmanın kıraatı uzatmaktan daha yararlı olacağı düşüncesi öne çıkmış.Zamanla her rekatta uzunca bir ayet veya üç kısa ayetin okunması yeterli görülmüştür. Ancak her durumda namazın adabına ve özellikle tadil-i erkana riayet edilmesi zorunludur. Namazın bunu ihlal edecek biçimde hızlı kıldırılması caiz değildir.Teravih namazının vakti yatsı namazının arkasından fecre kadar geçen süredir. Vitirden sonra kılınması caiz olmakla birlikte uygulamada vitirden önce kılınmaktadır. Teravih namazının eda edilmesi için ezan okunmaz ve kamet getirilmez. Kılamayan kişinin kaza etmesi gerekmez.Teravih iki rekatta bir selam verilecekse sabah namazının, dört rekat ta bir selam verilecekse ikindi namazının sünneti gibi fakat tamamında cehri(açıktan) kıraatle okunur ve kılınır. Teravih namazında niyetin bu namaz için belirlenmesi gerekir.Teravih namazı başladıktan sonra camiye gelen kimse önce yatsı namazını kılar. Daha sonra teravih namazı için imama uyar. Çünkü teravih yatsı namazına tabidir ve ondan önce kılınmaz. Selam ve dua ile…
YORUMLAR