Reklam
Reklam
Reklam
DETSELİ MEHMET CEVİZ HOCA

DETSELİ MEHMET CEVİZ HOCA

[email protected]

DUYGUDAŞLIK (EMPATİ)

11 Mart 2023 - 23:16

Bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakmak, o kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlaması,hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi sürecine 'Duygudaşlık,Duyumsama, hoş görme' denir.Yaygın olarak kullanılan Latince bir kelime olan 'Empati' terimi yaygın kullanılmaktadır. Bu insancıl davranış, karşı tarafın duygu ve düşüncelerinin daha iyi anlaşılması ve geniş bakış açısıyla değerlendirilmesi isabetli olur. Böylece, daha sağlıklı ve sevgi dolu ilişkilerin temeli atılmış olur. Karşı tarafı dinlemeden, kendini onun yerine koymadan davranışlarda bulunma öfke oluşturur ve hasarı büyük sonuçlara yol açar.

   Karşısındaki kişiyi kendi yerine koyabilme davranışı kazanan  insanlar;Hassas ve çok duygusal olurlar. Yalan duymaktan, yalan söylemekten hoşlanmazlar. olumsuz görüntülerden doğrudan etkilenirler. Kalabalıklarda bulunup insanları tanıma ve onların  duygularını dinleme ihtiyacı hissederler.Mutluluğu, iyileştirmeyi bulma yolunu seçerler. Anlatıldığı kadarıyla işin uzmanları, bu kişilerin ilaçlara dahi farklı şekilde tepki verdikleri ifade edilmektedir. Bunun zıddı ruh halindeki kişilerde ise;karşı tarafın ne düşündüğünü, ne hissettiğini anlamadıkları için başkalarına güven duymazlar. Başkalarının hislerine inanmaları zordur. Başkaların iyiliği ile ilgilenmezler.Hislerinden şüphe duyarlar. Her zaman,soğuk ve itici özellikleriyle dikkat çekerler. Halbuki bu güzel hasletler, toplumda sosyal ilişkileri kuvvetlendiren ve kolaylıklar sağlayan davranışlardır. Kişinin karşısındaki insanı anladığını ve onu önemsediğini gösterir. Bu vesile ile iletişim ve diyalog kurmak daha sıcak ve samimi ortamlar oluşturur. Bu davranışlar üç şekilde ortaya çıkmak tadır. 1.Bilişsel; Bu kişiler karşıdaki kişinin nasıl düşündüğünü anlar ve çözülmesi gerektiğine inandığı problemler hak kında çözüm önerisi getirir. 2.Duygusal;karşısındaki kişi üzülünce diğer taraf da üzülüp onunla duygu sunu paylaşmaktadır. Bireyin yaşadığı olayda nasıl hissettiğini anlamaktadır. 3.Empatik ise, bu kişiler bir hissi anlamakla kalmaz, karşısındakinin durumu için elinden geleni yapar.

    Dinimiz İslam,bu konuyu geniş bir şekilde detaylandırılmıştır. Örneğin, isar;insanın bir dilim ekmeğe muhtaç olduğu halde, bir yudum ekmeği, bir yudum suyu başkalarına vermesi, onları kendine tercih etmesidir. İnfak, zekat ve diğer yardım etme ve ihtiyaç sahiplerine yapılan bu yardımların hepsi buna örnektir. Özellikle zekat verilecek sekiz sınıf grubu incelediğimizde  hepsi ayrı ayrı empatiye birer örnektir. İslam, Empatiyi bir eğitim metodu olarak kabul etmiştir. Allah göndermiş olduğu tüm Resul ve Nebi olan peygamberleri rol model olarak göndermiştir. Özellikle son Peygamber Hz. Muhammed(s.a.v)biz inananlara kılavuz ve rol model olmanın mükemmel örneğini sergilemektedir. Yüce Allah(c.c): "Andolsun içinizden size öyle bir elçi geldi ki,sıkıntıya uğramanız ona ağır gelir;size düşkün, müminlere şefkatli ve merhametlidir. "(Tevbe 128) bu ayet ahlak psikolojisinin temel taşını oluşturmaktadır. İslam da, Anne, Baba, yetim ve kimse sizlere karşı empatinin güçlü örneklerini uygulamaktadır. Allah Resulü ise:'Sizden biri, kendisi için sevdiğini kardeşi için de sevmedikçe gerçek imana eremez.' buyurmaktadır. Ecdadımız bu konuda 'Eden bulur' Etme, bulma dünyası' gibi atasözleri bunu oldukça açık bir şekilde ifade etmişlerdir.

  Bununla birlikte "Sevdiğiniz şeyler den harcamadıkça asla iyiliğe erişemezsiniz.Ne harcarsanız Allah onu bilir."(Al-i imran 92) Allah; yapılan iyiliklerin  özden ve içten, samimiyetle yapılmasını istemektedir. Bu itibarla; İnsanların gözden çıkardıkları, hatta çöpe atmayı düşündükleri şeyleri yardım niyetiyle ihtiyaç sahiplerine  verirler. Yıpranmış, solmuş,modası geçmiş bir ticaret eşyasını zekat ve benzeri ibadet için ayırırlar. Tarlada elde edilen ürünün bozuk, arta kalan, ticari değeri olmayan kısmını yardım diyerek dağıtırlar. Buna benzer olaylar Hz. Peygamber zamanında da vuku bulmuştur.Allah, bu olayı vahiy gön dermeyi gerektirecek kadar müdahale etmiştir. Bu sorunu çözmek için de Müslümanların empati duygularını harekete geçirmeyi gerekli görmüştür.

   Değerli okur kardeşlerim.! Bu konuya örnek olacak şekilde  Peygamberimizden  nakledilen güzel bir örnek vardır.Şöyle anlatılır.Allah Resulüne gelen bir genç, zina etmek için izin istemeye gelince etrafındaki sahabeler hiddetlenerek susturmak isterler ancak peygamberimiz genci yanına çağırarak şöyle söyler. "Yapmak istediğin bu şeyin annene kızına kız kardeşine yapılmasını ister misin. "Genç;'hayır ey Allah'ın elçisi vallahi istemem.! Hz peygamber" İnsanlar da böyledir. Bir başkasının Anneleri, kızları ve kardeşleriyle bu şeyi yapmak istemezler. 'kendine yapılmasını istemediğin şeyi sende başkasına yapma.!' diye buyurur. bunun üzerine genç tövbe edip  pişman olur ve ikna olmuş bir şekilde Hz. Peygamberin yanından ayrılır.İnsanoğlunun yaşadığı her ortamda olumlu veya olumsuz tüm konular empati kuralı uygulanabilir olmalıdır.

 İslamı özümsemiş, insanlığını kaybetmemiş, Anlayışlı hoşgörülü ve Duygudaşlık değerlerini hazmetmiş toplumsal farkındalığın oluşması ve şahsi olarak yaşamak dileğiyle….
 

YORUMLAR

  • 2 Yorum