MUHTARLARIN BİLİNMEYEN YÖNLERİ

Muhtar, Türkçe’de “seçilmiş kişi” anlamına gelir. Muhtarlık teşkilatı, Osmanlı döneminde  2. Mahmut tarafından kurulmuş, 1815 yılında “muhtar” kelimesi kullanılmaya başlanmıştır. Teşkilat ilk olarak 1829 yılında İstanbul’da, İstanbul dışındaysa ilk kez 1833 yılında  Kastamonu’da kurulmuştur. Muhtarlık teşkilatı önce, Osmanlı  şehirlerinde mahalle yönetimlerini  Müslümanlar için İmamlar, gayri  müslimlerin bulunduğu mahallelerde ise, Hahamlar ve Papazlar bu görevleri üslenmekteydiler.

1864 Vilayet Nizannamesi sonrasında, Muhtarların görev onaylama yetkisi Babiali'den alınarak Valilere verilmiştir.. Tanzimat'tan sonra Muhtarlara 500.- / 1000.-Kuruşluk maaş bağlanmaya başlanmıştır.

Muhtarlıkta zaman mefhumu ve mesai anlayışı yoktur, gece saat 01.00 - 02.00 – 03.00’te telefonlarına cevap vermezler, çünkü zaten ayaktadırlar, görevlerin başındadırlar. Bu saatler onlar için alışılmış saatlerdir. Mesleklerine bağlıdırlar ve oldukça fedakardırlar. Pek çok işi gönüllü olarak yaparlar.
Muhtar, *Bir köyün, kasabanın ve mahallenin gizli hafızasıdır. *gören, duyan ve tutan kişidir. * Mahallenin ilk kapısı, *ilk danışılan kişi, *ilk yardım istenen adres, *ilk “selam verilen” kapısı, acil durumlarda, ölüm, yangın, adli olaylar da, sokakta, evde, düğünde, cenazede görülen yüzü, bu yüzden halk arasında Muhtar amca, muhtar abla  diye anılmaktadırlar.
*Muhtarlar yerel sorunların hizmet ihtiyaçlarının belirlenmesinde, mahalle düzeyinde  potansiyele sahiptirler.
Köy Muhtarı köyün mülki amiridir, mahalle muhtarı ise, daha çok aracı ve temsilcidir. Muhtar, köyün Valisi, mahallenin adalet terazisidir. Mahallenin görmediği gözü, konuşmayan dili,  uzanamayan eli, gerçek belgeler ise, yüreğinde yazılır. Muhtarlık sandık işi değil, sadakat işidir. 
Muhtar, Mahallenin elektriği, suyu, sobası, çöpü, aç kalanı, yaşlısını, garip  gurabasını, kısacası devletin temsilcisi değil,  köyün ve mahallenin vicdanıdır. 
Muhtar köyün yol, köprü, çeşme vb. ortak mallarını inşa ettirir; inşa olunanların bakım ve onarımını yaptırır. Muhtar köyde yapılması gereken işleri imece usulü ile gerçekleştirir. Aynı zamanda muhtar, genel yönetimin temsilcisi sıfatıyla da yasaları ve hükûmet emirlerini halka duyurur; köy içinde dirlik, birlik, asayişi ve düzeni sağlar. Genel yönetimle ilgili işlerin köyde uygulanmasına yardımcı olur.
Muhtarlık yerel yönetiminin  halkla buluşan dinamik alt birimidir ve halka en yakın olan kişilerdir. Muhtarlar için deyimler ve atasözleri de mevcut; “Bir köyde iki Muhtar olmaz.” “Muhtara sormadan iş yapmak,” “Muhtar da bu işe akıl erdiremez,” “Senin baban Muhtar mı?” Muhtarların hakları ve sorumlulukları modern dünyanın  ulaştığı düzeyde belirlenmelidir.
Dağıtımın temel taşı da olan Muhtarlar, yerelden merkeze uzanan hizmet köprüsünün ilk ve en sağlam adımıdır…
19 EKİM 2025 Muhtarlar günü kutlu olsun….