Beşerî İlişkilerde Uyulması Gereken Bazı Ahlaki Ölçüler.

        Değerli okurlarım! Dünya dönüyor. Zaman su gibi akıp gidiyor. “Sel gider Kumu Kalır.” Ata sözünün verdiği anlam icabı, insan yaşar zamanı aşar ve ahirete intikal eder. Geride Bıraktığı izler ise, geride kalanlara yol gösterici olur. İnsanın iyi anılması, dürüstlüğü, ahlakı ve beşerî İlişkilerde ki iyi hâli de bırakacağı kalıcı izlerin başında gelir. Bu bağlamda insan ilişkilerinde En önemli faktör kul hakkıdır. Bu da insanın yaşam alanındaki her türlü ilişki ise adab-ı muaşeret kurallarında uyulması gereken özverili davranışlardan  günümüz insani ilişkilerimiz birkaç madde halinde hatırlatmak gerekirse dikkat etmemiz gereken kuralları şöyle ifade edebiliriz.

       Bir kişiyi telefonla  en fazla üç defadan fazla aramayın. Çağrınıza yanıt alamazsanız, ilgilenmeleri gereken önemli bir şeyler olduğunu varsayın. Tekrar tekrar aramayın. Tâbi ki acil durumlar haricinde. Arandığınız zaman dönüş yapın. Gideceğiniz evin kapı veya ziline üç defadan fazla basmayın veya kapıya vurmayın. Beklerken kapıya sırtınızı dönün ve bekleyin. Girince selâm verin. Ayakkabılarınızla evlere girmeyin. Ev sahibinin gösterdiği yere oturun. Oda oda dolaşmayın. Evin mefruşatı ile meşgul olmayın. Ödünç aldığınız parayı, diğer kişi size ödünç verdiğini hatırlamadan önce verin. Bu sizin dürüstlüğünüzü ve karakterinizi gösterir. Aynı şey para haricindeki diğer şeyler için de geçerlidir. Birisi size  yemek ısmarlarken asla menüdeki pahalı yemeği sipariş etmeyin. Mümkünse onların seçtikleri yiyecekleri sizin için de sipariş etmelerini isteyin. Hiç kimseye "Ah, yani henüz evli değil misin?", "Çocuğun yok mu", "Neden bir ev almadın?" veya "neden bir araba almıyorsunuz?" gibi garip sorular sormayın. Bunlar sizin sorununuz olmadığı gibi karşı tarafın bam teline basmayın. Arkanızdan gelen kişi için daima kapıyı açın. Erkek ya da kız, yaşlı ya da genç olması fark etmez. Toplum içinde birine iyi davranmak sizi küçültmez yüceltir. Sizden yaşça Büyüklere yer verin ve yolda geçmesi için buyur edin. Otururken Büyükler gelince ayağa kalkın. Misafir gelince onları buyur edin ve siz oda giriş kapısına yakın durun. Arkadaşınız sizin için bir ödeme yaptıysa, bir dahaki sefere siz ödeme yapın. Nankörlük yapmayın. Hep yiyip içip giden olmayın. Yollara, piknik yerlerine çöp atmayın. Yerlere tükürmeyin. Tıskırdığınızda veya öksürdüğünüzde ağzınızı kapatın. Toplumun kullandığı Tüm eşyaları malını, mülkünü koruyun. Konuşurken ağzınızdan Karşı tarafa tükürük damlalarının gitmesini önleyin .  Ağız ve diş temizliğini mutlaka yapın. İnsanları rahatsız edecek gayri edep görünümünde elbise giymeyin. İnanmıyorsanız inananların fikir ve giyim tarzına saygı gösterin. Başkasının telefonuna izinsiz bakmayın. Toplu oturumlarda diğer biriyle gizli konuşmayın. İnsanlar konuşurken araya girmeyin. Başka insanlar konuşurken duyma çabası harcamayın. Dedikodu yapmayın. Kötü zanda bulunmayın. Farklı görüşlere saygı gösterin. Unutmayın, birinin 5 gördüğü, size S görünebilir. Ayrıca, ikinci görüş bir alternatif için iyidir. “Çünkü akıl akıldan üstündür.”

    İnsanların konuşmasını asla bölmeyin. Konuşmalarına izin verin. Dediklerinin hepsini duyun ve dinlediğiniz hissettirin ve gözlerine bakın. Konuşurken gereksiz konulara girmeyin. Konuşmalarınızı uzatmayın. Özel konularınız, makamınız veya malınız ile övünmeyin. Asıl konuyu anlaşılır şekilde anlatmaya çalışın. Birisiyle dalga geçer ve onlar bundan hoşlanmazsa, durun ve bir daha asla yapmayın. İnsanların hoşuna gitmeyen lakap veya isimler söylemeyin. İnsanları daha fazla güzel işleri yapmaya teşvik edin ve ne kadar minnettar olduğunuzu gösterin .İnsanlara umut verin. Biri size yardım ederse "teşekkür ederim" Allah razı olsun deyin. Arkadaşlarınızı ve dostlarınızı başkalarının yanında yaptığı  iyiliklerinden ve güzel taraflarından  bahsedin. Ancak Baş başa  kalınca eleştirin. Birinin kilosu hakkında yorum yapmayın. maaşını, yaşını sormayın. Karşılaştığınızda; "Harika görünüyorsun maşallah" deyin. Moralini bozacak ifadelerden kaçının. Biri size telefonunda bir fotoğraf gösterdiğinde sola veya sağa kaydırmayın. Sırada ne olduğunu asla bilmeyin. Bir arkadaşınız size doktor randevusu olduğunu söylerse, bunun ne için olduğunu sormayın, "İnşallah iyisindir" demeniz yeterlidir. Onları, size kişisel hastalıklarını söylemek zorunda kalma gibi rahatsız edici bir duruma sokmayın. Bilmenizi isterlerse ,söyleyeceklerdir. Temizlik görevlisi  ile makam sahibine aynı saygıyı gösterin. Altınızdaki birine ne kadar kaba davrandığınızdan kimse etkilenmez, ama insanlar onlara saygılı davranırsanız bunu fark edeceklerdir. Bir kişi doğrudan sizinle konuşuyorsa, telefonunuza bakmak kabalıktır. Toplumda otururken telefonla meşgul olmayın. ayıptır. Sizden istenilene  kadar asla tavsiye vermeyin. İsterse o zaman yapabilirsiniz. Sizi doğrudan ilgilendirmeyen herhangi bir şey olmadıkça işinize odaklanın. Sokakta biriyle konuşuyorsanız güneş gözlüğünüzü çıkarın. Bu bir saygı göstergesidir. Göz teması konuşma kadar önemlidir. Yoksulların ortasında asla zenginliğinizden bahsetmeyin. Benzer şekilde, çocuğu olmayanların yanında çocuklarınız hakkında konuşmayın. Öksüz ve yetimlerin yanında Anne babanızı övmeyin. İyi bir mesajı okuduktan sonra, verdiği emeğe karşılık verip teşekkür edin. Cep telefonlarınız ile konuşurken yüksek sesle konuşmayın. İnsanları ve komşuları yüksek sesle rahatsız etmeyin. Sesinizin akordu yüksekse küçük harflerle konuşun. Yüksek sesle müzik dinlemeyin. İnsanlara saygı duyun. İnsanların görünüşüne göre yargılamayın. Trafik kurallarına harfiyen  uygulayın. Insanî değerlerinizi koruyun. Olabilecek kötü halleri düşünerek sabır çantanızı yanınızdan ayırmayın. Hayvanlara eziyet etmeyin. Susuz ve aç olanları doyurun, içirin. Zengin olacağım diye kul hakkı ve haram kazançlardan uzak durun.

     Bu ve buna benzer birçok ahlaki kurallar hep kul ve canlı haklarındandır. Kul hakkı ile gitmek istemiyorsanız, kuralları uygulamaya gayret ediniz. Aynı zamanda kadar çoğunu uygularsak o kadar çok iyi insan oluruz. Sevgi, saygı, selam ve dua ile kalın…